Ekoschematy nowy rodzaj dopłat. Warunki i stawki

• Ekoschematy to nowy rodzaj płatności bezpośrednich za realizację praktyk korzystnych dla środowiska, klimatu i dobrostanu zwierząt, które wykraczają ponad podstawowe wymogi określone w warunkowości.
• Realizują wszystkie cele środowiskowe i klimatyczne WPR dotyczące łagodzenia zmiany klimatu i przystosowywania się do niej, wspierania zrównoważonego rozwoju i ochrony zasobów naturalnych, takich jak woda, gleba i powietrze oraz ochrony bioróżnorodności.
• Podane w ramach ekoschematów punkty lub stawki płatności nie są ostateczne – ostateczna ich wysokość będzie uzależniona od zainteresowania rolników ekoschematami.
• Ekoschematy obszarowe obejmą:

1. Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi.
   
   Ekoschemat obejmie 8 praktyk, tj.:

• ekstensywne użytkowanie TUZ z obsadą zwierząt. Celem praktyki jest ochrona bioróżnorodności poprzez właściwe gospodarowanie na TUZ o niskiej wartości produkcyjnej. Praktyka będzie przyczyniała się do ograniczenia zagęszczenia zwierząt. Obsada zwierząt trawożernych w gospodarstwie musi wynosić co najmniej 0,3 DJP/ha TUZ i maksymalnie 2 DJP/ha TUZ w okresie wegetacyjnym roślin. Dodatkowo obowiązuje zakaz przeorywania TUZ w okresie realizacji ekoschematu.
• międzyplony ozime/wsiewki śródplonowe. Celem praktyki jest poprawa stanu i ochrona gleby przed erozją. Praktyka polega na:
• utrzymywaniu roślin w postaci a) wsiewek roślin bobowatych drobnonasiennych lub mieszanek z udziałem roślin bobowatych drobnonasiennych w uprawę główną lub b) międzyplonów ozimych w formie mieszanek utworzonych z co najmniej 2 gatunków roślin w terminie do 1 października i utrzymywanych, co najmniej do 15 lutego następnego roku.
  
  W okresie utrzymania międzyplonu ozimego dopuszcza się jego mulczowanie, jednak nie wcześniej niż po 15 listopada.
• zakazie stosowania środków ochrony roślin: na międzyplonach ozimych – przez okres ich utrzymania; a w przypadku wsiewek śródplonowych – od momentu zbioru uprawy głównej przez co najmniej 8 tygodni lub do momentu wysiewu kolejnej uprawy głównej.
• opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia – wariant podstawowy i wariant z wapnowaniem. Praktyka składa się z dwóch wariantów:

• wariant podstawowy (bez wapnowania) polegający na opracowaniu i przestrzeganiu planu nawozowego do powierzchni gruntów ornych i trwałych użytków zielonych w gospodarstwie, opartego na bilansie N oraz chemicznej analizie gleby, określającego dawki składników pokarmowych (N, P, K i Mg oraz potrzeby wapnowania);
• wariant z wapnowaniem, który obejmuje opisany wyżej zakres podstawowy rozszerzony o zastosowanie wapnowania (dotyczy powierzchni gruntów w gospodarstwie o pH ≤ 5,5). Wsparcie w zakresie wapnowania do poszczególnych działek rolnych przysługuje nie częściej niż raz na 4 lata.
• zróżnicowana struktura upraw. Celem praktyki jest poprawa jakości gleby i potrzeba odbudowy materii organicznej poprzez wzbogacenie struktury upraw o gatunki roślin, które wpływają zarówno na dodatni bilans materii organicznej, jak i na zwiększenie różnorodności biologicznej. Praktyka polega na prowadzeniu co najmniej 3 różnych upraw na gruntach ornych w gospodarstwie, przy czym:

1. udział głównej uprawy w strukturze zasiewów nie przekracza 65% i udział najmniejszej uprawy, nie może być mniejszy niż 10%,
2. co najmniej 20% w strukturze zasiewów stanowią: uprawy gatunków roślin mających pozytywny wpływ na bilans glebowej materii organicznej (m.in. bobowate) oraz
3. udział łącznie zbóż i rzepaku w strukturze zasiewów nie przekracza 65%, oraz
4. udział upraw mających ujemny wpływ na bilans materii organicznej (m.in.: okopowe) nie przekracza 30%.

• wymieszanie obornika na gruntach ornych w ciągu 12 godzin
  od aplikacji. Celem praktyki jest ograniczenie emisji amoniaku do atmosfery. Wymieszanie określonej ilości obornika z glebą będzie musiało być potwierdzone za pomocą tzw. zdjęcia geotagowanego przy wykorzystaniu aplikacji udostępnionej przez ARiMR
• stosowanie płynnych nawozów naturalnych innymi metodami niż rozbryzgowo na gruntach ornych i trwałych użytkach zielonych
• uproszczone systemy uprawy. Celem praktyki jest wsparcie konserwującej uprawy roli, poprzez zachowanie naturalnych zasobów przyrody przy równoczesnym osiąganiu zadowalających plonów.
  Na gruntach ornych uprawa roślin będzie musiała być prowadzona w formie uprawy konserwującej bezorkowej lub uprawy pasowej (strip – till), przy czym: zabiegi uprawowe wykonywane są z odstąpieniem od uprawy płużnej w zespole uprawek pożniwnych i przedsiewnych;
  po zbiorze uprawy pozostawia się na polu całość resztek pożniwnych w formie mulczu.
  
  Praktyka nie obejmuje uprawy zerowej.
• wymieszanie słomy z glebą jako sposób na zwiększenie poziomu zawartości materii organicznej w glebie. Praktyka polega
  na rozdrobnieniu i wymieszanie całej słomy z glebą lub jej przyoraniu po zbiorze plonu głównego na gruntach ornych.
  
  Powyższe praktyki włączone w ww. ekoschemat będą objęte systemem punktowym. Do każdej z tych praktyk przypisana jest odpowiednia liczba punktów, która odpowiada wysokości planowanej stawki za daną praktykę (1 pkt odpowiada ok. 22,47 EUR ≈100 zł[1])

Tabela 4. System punktowy do ekoschematu Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi

Warunkiem przystąpienia do ekoschematu jest uzyskanie minimalnej liczby punktów, która stanowi równowartość punktów, które rolnik otrzymałby w sytuacji realizacji na co najmniej 25 % powierzchni użytków rolnych najwyżej punktowanej praktyki.

Przykładowo:

1. Gospodarstwo o powierzchni 10 ha UR – musi uzyskać minimalną liczbę punktów 12,5 pkt (2,5 ha * 5 pkt/ha  = 12,5 pkt)
2. Gospodarstwo o powierzchni 100 ha – minimalna liczba punktów do realizacji – 125 pkt (25 ha * 5 pkt/ha = 125 pkt), itd.

Następnie wypełnienie tego minimum rolnik mógłby zrealizować dowolną liczbą praktyk. Co oznacza, że w zależności od tego jakie praktyki wybierze i jak wysoko będą one punktowane to na takiej powierzchni będzie realizował ekoschemat.

Przykładowo:

Dla gospodarstwa o powierzchni 10 ha UR warunkiem dostępu jest uzyskanie minimum 12,5 pkt.

Aby spełnić ten warunek ww. gospodarstwo może np. zrealizować:

• 2 praktyki, np.:
• Wymieszanie słomy z glebą

2,5 ha*2 pkt/ha = 5 pkt oraz

• Stosowanie płynnych nawozów naturalnych innymi metodami niż rozbryzgowo

2,5ha* 3pkt/ha = 7,5 pkt.

Łącznie 12,5 pkt.

• 1 praktykę, np.:

• Uproszczone systemy uprawy na powierzchni 3,13 ha (12,5pkt/4pkt), lub
• Stosowanie płynnych nawozów naturalnych innymi metodami niż rozbryzgowo na powierzchni 4,7 ha (12,5pkt/3pkt), lub
• Międzyplony/Wsiewki śródplonowe na powierzchni 2,5 ha (12,5pkt/5pkt).

2. Obszary z roślinami miododajnymi.

Ekoschemat polega na utworzeniu obszaru z roślinami miododajnymi przez wysiew mieszanki składającej się z co najmniej dwóch gatunków roślin miododajnych. Dodatkowo obowiązuje zakaz prowadzenia produkcji rolnej (w tym zakaz wypasu i koszenia) w terminie do dnia 31 sierpnia oraz zakaz stosowania środków ochrony roślin.

Szacowana stawka płatności podstawowej wynosi ok. 269,21 EUR/ha.

3. Prowadzenie produkcji roślinnej w systemie Integrowanej Produkcji Roślin.

Ekoschemat polega na wspieraniu produkcji roślinnej prowadzonej zgodnie z metodykami Integrowanej Produkcji.

Dodatkowo rolnik musi zachować, w danym roku kalendarzowym, wszystkie posiadane w gospodarstwie trwałe użytki zielone.

Płatność zostanie przyznana do powierzchni upraw, z których pochodzą produkty roślinne uprawiane zgodne z metodykami integrowanej produkcji roślin oraz do powierzchni trwałych użytków zielonych odpowiadającej powierzchni tych upraw.

Szacowana stawka płatności podstawowej  wynosi ok. 292,13 EUR/ha.

4. Biologiczna ochrona upraw.

Ekoschemat polega na zastosowaniu zabiegu ochrony roślin z wykorzystaniem biologicznej ochrony roślin przy użyciu preparatów mikrobiologicznych zgodnie z etykietą danego środka, co ma wyeliminować konieczność wykonania zabiegu chemicznego. Zabieg chemicznym środkiem ochrony będzie dopuszczony tylko w ostateczności, gdy nie będzie możliwa eliminacja patogenów poprzez preparaty mikrobiologiczne. Płatność przyznawana będzie do powierzchni gruntów rolnych.

Szacowana stawka płatności podstawowej wynosi ok. 89,89 EUR/ha.

5. Retencjonowanie wody na TUZ.

Celem interwencji jest promowanie retencjonowania wody, które poprawia gospodarkę wodną, a także ogranicza emisję dwutlenku węgla
do atmosfery. Warunkiem uzyskania płatności w danym roku jest wystąpienie na trwałych użytkach zielonych zalania lub podtopienia, zdefiniowanego jako stan wysycenia profilu glebowego wodą na poziomie przynajmniej 80%, w okresie między 1 maja a 30 września, przez okres co najmniej 12 następujących po sobie dni. Wsparcie będzie dotyczyło gospodarstw realizujących równolegle na danym obszarze zobowiązania w ramach:

• wybranych wariantów pakietów przyrodniczych związanych z zachowaniem cennych siedlisk przyrodniczych i siedlisk zagrożonych gatunków ptaków w ramach Działania rolno-środowiskowo-klimatycznego PROW 2014-2020: Pakietu 4. Cenne siedliska i zagrożone gatunki ptaków na obszarach Natura 2000 (poza wariantem 4.3. Murawy) lub Pakietu 5. Cenne siedliska poza obszarami Natura 2000 (poza wariantem 5.3. Murawy) oraz analogicznych zobowiązań rolno-środowiskowo-klimatycznych w ramach PS WPR, lub
• ekoschematu Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi w zakresie praktyki Ekstensywne użytkowanie TUZ
  z obsadą zwierząt lub interwencji Ekstensywne użytkowanie łąk i pastwisk na obszarach Natura 2000, lub
• interwencji Rolnictwo ekologiczne i działania Rolnictwo ekologiczne PROW 2014-2020.

Szacowana stawka płatności podstawowej wynosi ok. 63,15 EUR/ha.

[1] Stawki płatności określane w EUR przeliczane na zł wg kursu PLN/EUR ustalonego na ostatni dzień roboczy września danego roku