GMO – co to jest?
Dyrektywa 2001/18/WE1 , definiuje GMO, jako „organizm, inny niż organizm człowieka, w którym materiał genetyczny został zmieniony z wykorzystaniem technik inżynierii genetycznej w sposób nie zachodzący w warunkach naturalnych, na skutek krzyżowania i/lub naturalnej rekombinacji”. Modyfikacja genetyczna polega zatem na wszczepieniu do genomu biorcy fragmentu DNA z innego organizmu, który jest odpowiedzialny za daną cechę. Przeniesiony gen to tzw. transgen – stąd często używana nazwa „organizmy transgeniczne”. Po przeniesieniu transgenu do genomu biorcy jest on na stałe włączony do genomu gospodarza i będzie trwale przekazywany organizmom potomnym.
Teoretycznie, gen wykorzystywany do transformacji jednej rośliny może pochodzić z każdego żywego organizmu roślinnego, zwierzęcego, bakteryjnego, grzybowego. Jest to możliwe, ponieważ informacja genetyczna każdego żywego organizmu zakodowana zawsze jest na matrycy kwasu dezoksyrybonukleinowego (DNA), który jest jednakowy w każdym organizmie. „Cegiełki”, które składają się na informację genetyczną są jednakowe dla każdego żywego organizmu. Sposób, w jaki są one zorganizowane decyduje o różnicach pomiędzy organizmami.
Najpowszechniej występujące modyfikacje genetyczne, to:
• modyfikacja wprowadzająca odporność na owady
• modyfikacja wprowadzająca odporność na herbicydy
Rośliny genetycznie modyfikowane odporne na owady (rośliny Bt) powstały poprzez przeniesienie do nich genów, odpowiedzialnych za wytworzenie białek toksycznych dla owadów. Rośliny genetycznie modyfikowane odporne na herbicydy (rośliny Ht) otrzymano poprzez wprowadzenie do nich genów, które decydują o tym, iż roślina zaczyna tolerować toksyczne działanie konkretnego herbicydu. Nadanie roślinie odporności na herbicyd pozwala na jego stosowanie, bez obawy o zniszczenia uprawianej rośliny. Wprowadzone geny odpowiadają za wytwarzanie enzymów rozkładających herbicydy. W ten sposób roślina staje się na nie odporna. Modyfikacja warunkująca odporność na herbicydy jest jedną z najczęściej stosowanych. W ten sposób zmodyfikowano m.in. soję, kukurydzę, rzepak, tytoń.